Acht elementaire vragen over hout
Klimaatbestendigheid maar ook milieuvriendelijkheid en circulariteit zijn issues die grote invloed hebben op het huidige beleid in Nederland. Hier werd vanuit de SHR op de houtwereld praktijkdag een visie gegeven op de rol die hout kan spelen binnen deze ontwikkelingen en werden de onderstaande,veel gevraagde, vragen op een rij gezet en voorzien van de nodige antwoorden om zodoende de vooroordelen de wereld uit te helpen..

Is het hout een goede vervanger voor alle bouwmaterialen ?
“Nee, want hout kent zijn beperkingen in de bouw doordat het kan rotten en beperkte sterkte eigenschappen heeft.
Echter door een juiste afstemming in ontwerp, houtsoort, en houtkwaliteit kunnen ook in extreme omstandigheden levensduren van boven de 30 jaar worden verkregen.
In in minder extreme omstandigheden kunnen houten producten een oneindige levensduur hebben met veel voordelen in gewicht en flexibiliteit.”

Is hout wel een milieuvriendelijk bouwmateriaal ? De productie duurt lang en vraagt om veel land. Bomen kappen vernietigt bos. Er is sprake van een korte levensduur en veel onderhoud.
“Bossen hebben meer functies dan houtproductie, het zijn CO2 opslagplaatsen, ze filteren lucht, voorkomen erosie, zijn vochtbuffers, zorgen voor biodiversiteit en recreatie. Milieuvriendelijk bouwen doe je met duurzaam geproduceerd hout. Juist hout is geschikt voor producten waarvan de levensduur bewust kort is, want hout is CO2 neutraal en het bestaat bijna geheel uit CO2 en water.”

Is hout als brandstof vervuilender dan aardgas?
“Bij het gebruik van een brandstof om één liter water aan de kook te brengen produceert hout meer CO, dan aardgas. Feitelijk klopt dit want de calorische waarde van hout is lager dan die van aardgas. Echter hout is CO, neutraal terwijl aardgas CO, vrijgeeft die al duizenden eeuwen in de aarde was opgeslagen. Verbranding van aardgas is schoon en verbrandt vrijwel volledig tot CO, en water. Bij hout komt fijnstof vrij, zeken als het in openhaarden wordt verbrandt. Eigenlijk zouden alle openbaarden met een roetfilter moeten worden uitgevoerd of moeten worden verboden.”

Is de methodiek van milieu- berekening wel objectief ?
“Deze methodiek is en wordt ontwikkeld met belanghebbenden en is zo complex dat het moeilijk is om het overzicht te houden. Belangrijke uitgangspunten zijn energieverbruik bij winning, transport en verwerking en emissies van giftige stoffen en broeikasgassen zoals CO,. Doordat belanghebbenden betrokken zijn bij de ontwikkeling van de systematiek gaan beleidsmakers uit van een objectief systeem maar er zijn nog veel zaken onduidelijk. Zoals de levensduur van producten, een cruciaal onderdeel bij de berekening, hoe realistisch zijn de aannames om de levensduur in te schatten? Een ander belangrijk onderdeel is het voorkomen van afval door hergebruik en recycling. Circulariteit is noodzaak voor niet hernieuwbare bouwmaterialen maar hoe pakt dit uit voor hernieuwbare grondstoffen? Juist voor hout liggen ook kansen met energieopwekking uit afvalhout. Tot op heden worden andere functies van het bos dan houtproductie niet meegerekend. De objectiviteit van een zo’n complex milieuberekeningssysteem met zoveel belanghebbende en verstrekkende gevolgen voor de bouw, is alleen gewaarborgd wanneer er goede controleberekeningen worden uitgevoerd en zeker voor hout zal dit gedaan moeten worden waarmee we als branche echt invloed kunnen hebben om de objectiviteit van het systeem te waarborgen.”

Kunnen bossen voldoende bouwhout produceren ?
“Driekwart van het hout dat we in Nederland gebruiken komt uit Europees bos wat jaarlijks groeit met 800 miljoen kubieke meter en slechts 500 miljoen kubieke meter wordt geoogst wat voor een groot deel gebruikt wordt voor papier en brandhout. Zo’n 150 miljoen kubieke meter is zaaghout, wat zo’n 75 miljoen kubieke meter gezaagd hout oplevert. Buiten brandhout en papier gebruiken we in Nederland nu zo’n 7 miljoen kubieke meter hout. Bouwhoutgebruik kan aanzienlijk stijgen door meer oogst, meer recycling (ook papier) minder brandhout en een meer op kwaliteitshout gericht bosbeheer.”

Gaat houtoogst en duurzaam bosbeheer samen ?
“Binnen een goed bosbeheerssysteem kan kap een middel zijn om tot een stabieler bos te komen. Wanneer de verhouding tussen het bosareaal en omvang van de ingreep-percelen goed is, zal kaalkap het karakter van het bos niet aantasten omdat alle fases van de successie aanwezig zullen blijven maar dan op andere plaatsen. In maagdelijk (tropisch) bos zal houtoogst het karakter van het bos zeker veranderen maar wanneer de omloopcycli goed worden gekozen kan er daarna wel een stabiele situatie waarden bereikt.”

Kan de aanleg van bomen c02 vastleggen om je vliegreis te compenseren ?
“CO2 wordt niet vastgelegd door aanplant maar juist door groei van bomen. Compensatie van CO2 kan daarom alleen door landomvorming: aanleg van nieuwe bossen waarbij C02 vastlegging wordt gewaarborgd door een goed bosbeheersplan met oogstcomponent.”

Kan iedereen bouwen met hout ?
“Nee, juist omdat hout makkelijk te verkrijgen is en makkelijk te verwerken is, voelen velen zich expert en overspelen hun hand met schades tot gevolg. Juist omdat hout zo’n variabel materiaal is door het groot aantal verkrijgbare houtsoorten en grote verschillen in kwaliteiten, is expertise nodig voor de keuze van een geschikte houtsoort in de juiste kwaliteit voor specifieke toepassingen, maar ook voor de verwerking ervan. Men realiseert zich te weinig dat de houtindustrie een high-tech industrie is.”